De camino van mijn leven
Duizenden Vlamingen wandelen of fietsen elk jaar naar Santiago de Compostela. Via welk traject ook, om welke reden ook: de camino (‘weg’) verandert levens. Drie getuigenissen.
‘Pas ontslagen, maar het was de mooiste maand van mijn leven’
Geert (53)
Camino Francés
voorjaar 2017
780 km
‘Als ik met pensioen ben, ga ik naar Compostela.’ Die belofte had Geert (53) zichzelf gemaakt, maar het draaide anders uit.
‘In oktober 2016 kreeg ik te horen dat ik ontslagen werd. Ingang: maart 2017. De dag na dat nieuws heb ik tegen mijn vrouw gezegd: in de lente ga ik naar Compostela. Dat zij mij toen heeft laten vertrekken, is het grootste cadeau dat ze mij ooit kon geven.’
Verhalen over de Camino had Geert al vaak gehoord, als verantwoordelijke voor de vormselcatechese in zijn parochie. ‘Elk jaar kwam een dorpsgenoot onze vormelingen inspireren met verhalen over de Camino’s die hij gedaan had. Hij prikkelde ook mijn goesting om te vertrekken. Ik ben een sportieveling, een wandelaar en als catechist sprak de religieuze insteek van de tocht mij uiteraard aan.’
“Dat mijn vrouw mij liet vertrekken, is het grootste cadeau dat ze mij ooit kon geven”
En dus vertrok Geert in april 2017. Alleen, met veel vertrouwen in het pad dat op hem lag te wachten. ‘Ik nam mij voor om veel na te denken over de carrièreswitch die mij te wachten stond na de Camino. Uiteindelijk heb ik amper de tijd gehad om na te denken over mijn werk, omdat er voortdurend van alles op je pad komt. Ik was al tien dagen onderweg toen ik eindelijk eens 10 km alleen kon stappen door de natuur.’
Geloofservaring
Veel van die schijnbaar toevallige gebeurtenissen schrijft Geert toe aan God. ‘Ik herinner mij tientallen momenten die mij het gevoel gaven: dit gebeurt hier niet zomaar, hierboven is er iemand die u graag ziet. Veel van de wandelaars die ik ontmoet heb, vertelden dat zelfde godsgevoel te hebben ervaren. Een bijzonder moment was in de albergue San Juan Bautista bij Grañon. Met een groep van veertig mensen hebben we toen een meditatie gedaan op het oksaal van de kerk dat alleen verlicht werd door kaarsjes. We werden gevraagd om onze gedachten te delen. Ik kende niet elke taal die ik daar hoorde en toch begreep ik wat mensen zeiden. Dat moment was voor mij echt een geloofservaring.’
De Camino heeft van hem een emotioneler mens gemaakt, zegt Geert. ‘Vroeger zette ik vaker een masker op waarachter ik mijn gevoelens probeerde te verbergen. Nu vind ik het niet erg om een traan te laten als iets mij aangrijpt. De pelgrims die ik ontmoet heb op de Camino hebben mij dat geleerd. Hoe zij hun diepste verhalen en geheimen wilden delen met mij, daar stond ik echt van te kijken. Die verbondenheid ervaar je in het dagelijkse leven zelden, maar op de Camino stond ik na een halfuur soms te knuffelen met een wildvreemde.’
Schuldgevoel loslaten
Net voor Geert vertrok, verloor hij een vriend door zelfdoding, een gebeurtenis die veel impact op hem had. Hij nam een steentje mee van thuis om achter te laten op Cruz de Ferro, een ijzeren kruis bovenop een col waar veel pelgrims even halt houden. Ze brengen een steen mee als symbool voor de lasten of zonden die ze willen achterlaten. ‘Niemand van de familie of vriendenkring had gemerkt dat die vriend zo diep zat. Bij mijn vertrek naar Compostela heb ik een steen meegenomen vanop zijn oprit met de bedoeling die achter te laten op Cruz de Ferro. Voor de familie was dat een troostend idee. Ik heb mijn schuldgevoel rond zijn dood op die plek pas echt kunnen loslaten.’
Geert legde uiteindelijk 780 km af, vanaf Saint-Jean-Pied-de-Port via de Camino Francés tot in Santiago de Compostela. Gemiddeld stapte hij zo’n 25 km per dag en was hij een maand onderweg. ‘Ik ben zonder hoge verwachtingen vertrokken, maar heb zoveel gekregen van de Camino, vooral het geloof dat alles uiteindelijk wel goed komt. Overal op de route staan wegwijzers die je de goeie kant uit sturen, maar ik nam nogal graag eens een omweg of volgde mijn neus. Altijd weer kwam ik goed terecht. Ik heb zoveel geweldige mensen ontmoet, zoveel onvergetelijke momenten beleefd. Die maand was de beste periode uit mijn leven.’
‘Nu weet ik: er is niets wat ik niet kan’
Anouk (34) en Jasper (29)
Camino Francés (3 keer), Via de la Plata, Camino Portugués en Camino del Norte
2011 tot 2019
Te voet en met de fiets
Anouk (34) en Jasper (29) kennen elkaar van het werk. Zij ging in 2017 door een moeilijke periode en had nog geen zomer-plannen. Hij was een ervaren Compostela-ganger met vier Camino’s op de teller.
Als 19-jarige student Godsdienstwetenschappen fietste Jasper al de Camino Francés. Die eerste tocht werd de start van een traditie: het jaar daarop vertrok hij opnieuw op Camino vanuit Sevilla, nog drie jaar later deed hij de Camino Francés in zijn uppie en in 2016 verkende hij de route vanuit Porto. In 2017 nam hij Anouk mee.
‘Ik zag het als een avontuurlijke trip en stond niet echt stil bij wat er op mij af zou komen’, herinnert Anouk zich. ‘In tegenstelling tot Jasper beschouw ik mezelf niet als een gelovig mens. Toch drong een zekere vorm van spiritualiteit tot mij door op de Camino. Ik voelde iets dat ik lange tijd kwijt was geweest, maar wat me zoveel deugd deed. De inspanning en uitputting van de dag, het op jezelf aangewezen zijn, eisten blijkbaar een tol van mij. Plots ging ik kerken en kapellen binnen om in de stilte te zitten, na te denken en dankbaar te zijn. Dat was een spirituele kant van mezelf die ik niet kende. Ik had vooraf niet gedacht dat de Camino zo’n eyeopener ging worden. Ik had net een punt gezet achter mijn eerste lange relatie en onderweg werd het mij geleidelijk aan duidelijk dat het goed was om elk onze eigen weg te gaan. Dat ik mocht vertrouwen op mijn gevoel in plaats van te luisteren naar iedereen. De tocht leerde mij om opnieuw écht te voelen.’
“De eenvoud van het leven treft je”
Jasper valt Anouk bij: ‘Alles komt heel intens binnen op de Camino, die verre van een plezierreis is. Zelfs al ben je sportief, je lichaam moet zich de eerste dagen aanpassen aan het ritme. De vermoeidheid die zich opstapelt, kan doorwegen op je humeur en brengt je soms in een gevecht met jezelf. Tegelijk manifesteert zich een intens gevoel van voldoening: ik doorkruis hier op eigen kracht een volledig land.’
De eenvoud van het leven
‘Gelukkig kom je voortdurend andere mensen tegen die openstaan voor een gesprek,’ voegt Anouk toe, ‘en het is zo fijn om je verhaal te mogen doen in een veilige omgeving. Op het einde van de dag ontstonden vaak diepe conversaties met vreemden in een albergue en kon ik opruimen wat er overdag in mijn hoofd had gespeeld.’
Volgens Jasper heeft de Camino een impact op iedereen: ‘Ook mensen die verklaren dat ze puur om sportieve redenen stappen, komen in aanraking met iets wat ze niet kunnen omschrijven. Je ziet sommigen vertrekken zonder enige affiniteit met geloof of spiritualiteit. En dan zijn daar plots de schoonheid van de natuur en de vriendelijkheid van de mensen onderweg. Dat werkt sowieso louterend. Sociale verschillen vervagen en er komt ruimte voor broederlijkheid. Je keert terug naar de essentie van het leven.’ Anouk beaamt dat meteen: ‘Het kleine wordt opeens fantastisch. Een simpel stuk brood met wat kaas is het beste wat je ooit gegeten hebt als je hongerig arriveert in de herberg.’
Intuïtiever leven
Voor Anouk was de fysieke inspanning nog een uitdaging. ‘Het heeft een zekere volwassenheid in mij losgemaakt. Ik was eerst als een klein kind dat op haar fiets zat te zeuren bij elke heuvel die ik over moest, want ik zou dat wel weer niet kunnen. Ik ben grootgebracht met de handrem op, moest altijd voorzichtig zijn en groeide op met veel angsten en weinig vertrouwen in wat ik kon. Op de Camino ondervond ik dat ik eigenlijk nergens bang voor moet zijn. Sinds ons avontuur ben ik dan ook intuïtiever beginnen leven.’
In Santiago kocht Anouk een tegel met de typische Camino-pijl erop. ‘Als ik het nu moeilijk heb, kijk ik naar die tegel en dan weet ik: er is niets wat ik niet kan. Ik voel welke richting mijn neus mij uit duwt en dat blijkt meestal de juiste.’
Ook voor Jasper bracht de tocht een paar wijsheden. ‘Je neemt zo weinig mogelijk spullen mee om je rugzak niet te zwaar te maken. Na een paar dagen merk je hoe gelukkig en licht je bent, zonder al die materiële zaken om je heen. Geluk is geen ding dat je kan zoeken of kopen. Je moet zelf beseffen welke dingen goed voor je zijn. Voor mij zijn dat ontmoetingen met mensen, in de natuur zijn en genoeg ruimte hebben voor stilte, tradities en symboliek. Ook thuis ga ik bewust op zoek naar die dingen. Geluk volgt dan vanzelf.’
‘Ziekte schoonmoeder maakte tocht nog intenser’
Sally (46)
Camino Portugués
Nazomer 2019
244 km
Sally (46) en haar man Geert zijn sinds enkele jaren fervente wandelaars. Toen hij voorstelde om naar Compostela te stappen, twijfelde ze geen moment. Tot de mama van Geert terminaal bleek en in de periode voor hun vertrek sterk achteruit ging.
‘Toen ik Geert ontmoette, hadden zijn tante en nonkel net de Camino gedaan vanuit Saint-Jean-Pied-de-Port. We mochten hun dagboek lezen en hun verhalen maakten iets los bij ons. Door de jaren heen verschoof ons Compostela-plan wat naar de achtergrond, tot Geert er in 2019 weer mee op de proppen kwam. Ik moest er geen twee seconden over nadenken.’
‘Puur voor de natuur of voor de sportieve uitdaging moet je het volgens mij niet doen: er bestaan meer spectaculaire, fysiek uitdagende trails daarvoor. Mijn man en ik zijn gelovig en wilden ontdekken wat die weg naar Santiago écht met je doet, wat de impact ervan is op jezelf als mens. We hadden ons goed voorbereid, lazen urenlang over de route in onze reisgidsen en op internet. Enkele maanden voor ons vertrek bleek dat mijn schoonmama, met wie ik een zeer hechte band had, slokdarmkanker had. Met haar tachtig jaar was een operatie uitgesloten, maar de dokters wilden wel nog een behandeling opstarten. De hele zomer hebben we getwijfeld om de tocht af te blazen. Uiteindelijk zijn we vertrokken, met gemengde gevoelens. De dag ervoor heb ik afscheid genomen van mijn schoonmama. Het soort afscheid waarmee je normaal gezien gewoon op reis vertrekt, voelde voor mij als de laatste keer dat ik haar zou zien.’
Regen en zonneschijn
‘Fysiek viel de Camino Portugués goed mee. Ik durf bovendien te zeggen dat mijn man en ik een goeie relatie hebben. Soms wandelden wij uren in stilte naast elkaar en begonnen we plots op hetzelfde moment over hetzelfde te praten. We bedachten dat koppels die het wat moeilijk hebben, baat kunnen hebben bij zo’n voettocht naar Compostela. Ofwel ga je daarna uiteen, ofwel groei je geweldig naar elkaar toe. Ik vind de Camino trouwens een aanrader voor iedereen, ook als je niet gelovig bent. Elke wandelaar vindt iets op die tocht, daar ben ik zeker van.’
Thuis ging het ondertussen bergaf met Sally’s schoonmoeder. Ze werd opgenomen in het ziekenhuis om op krachten te komen, maar dat wist het koppel op dat moment niet. De familie wilde hen de tocht laten doen en hen pas op het einde van de reis verwittigen.
‘De kathedraal was voor ons, net als voor de meeste pelgrims, hét sluitstuk van onze tocht. We hadden er zo naartoe geleefd om daar te arriveren. Toen we de rand van Compostela naderden, begon het te regenen terwijl de zon nog scheen. Voor mij was dat een onheilspellend teken. We hebben de laatste kilometers van onze reis in stilte afgelegd, in één rechte lijn naar het Plaza del Obradoiro, het enorme plein voor de kathedraal. Daar vloeiden tranen van blijdschap en opluchting, maar ook van angst en onrust, omdat we niet wisten wat er ons thuis te wachten zou staan.’
Eindbestemming
De avond van hun aankomst kreeg Geert telefoon van het thuisfront: zijn moeder lag in coma na een hartstilstand. ‘Na dat nieuws verkeerden wij in een soort waas. Door problemen met de luchtvaartmaatschappij konden we niet meteen naar huis. Geert en ik zijn van ons hotel teruggewandeld naar het plein en daar is al ons verdriet eruit gekomen. Na weken onderweg te zijn, stond onze wereld stil. Die nacht is Geerts mama gestorven. Alsof ze had gewacht tot we veilig op onze eindbestemming waren. Alsof ze de arrivée nog mee wilde beleven.’
Spijt van hun reis heeft Sally nooit gehad. ‘Het is alsof het zo moest zijn. Ik heb mijn schoonmoeder de hele reis met mij meegedragen. Ik had in het begin een paternoster voor haar gekocht, omdat ze die verzamelde. Terug in België is die met haar meegegaan in de kist. In zekere zin was onze tocht naar Compostela een eerbetoon aan haar. En omgekeerd heeft die thuissituatie onze ervaring des te intenser gemaakt.’
Schuldgevoel loslaten
Net voor Geert vertrok, verloor hij een vriend door zelfdoding, een gebeurtenis die veel impact op hem had. Hij nam een steentje mee van thuis om achter te laten op Cruz de Ferro, een ijzeren kruis bovenop een col waar veel pelgrims even halt houden. Ze brengen een steen mee als symbool voor de lasten of zonden die ze willen achterlaten. ‘Niemand van de familie of vriendenkring had gemerkt dat die vriend zo diep zat. Bij mijn vertrek naar Compostela heb ik een steen meegenomen vanop zijn oprit met de bedoeling die achter te laten op Cruz de Ferro. Voor de familie was dat een troostend idee. Ik heb mijn schuldgevoel rond zijn dood op die plek pas echt kunnen loslaten.’
Geert legde uiteindelijk 780 km af, vanaf Saint-Jean-Pied-de-Port via de Camino Francés tot in Santiago de Compostela. Gemiddeld stapte hij zo’n 25 km per dag en was hij een maand onderweg. ‘Ik ben zonder hoge verwachtingen vertrokken, maar heb zoveel gekregen van de Camino, vooral het geloof dat alles uiteindelijk wel goed komt. Overal op de route staan wegwijzers die je de goeie kant uit sturen, maar ik nam nogal graag eens een omweg of volgde mijn neus. Altijd weer kwam ik goed terecht. Ik heb zoveel geweldige mensen ontmoet, zoveel onvergetelijke momenten beleefd. Die maand was de beste periode uit mijn leven.’
